مرکز جامع سرطان​​​​​​​

سرطان دهانه رحم زمانی اتفاق می افتد که سلول ها در دهانه رحم (سرویکس)، که رحم و واژن را به هم متصل می کند، تغییر می کنند. این سرطان می‌تواند بافت‌های عمیق‌تر دهانه رحم را تحت تأثیر قرار دهد و به سایر قسمت‌های بدن (اغلب در ریه‌ها ، کبد ، مثانه ، واژن و رکتوم) گسترش یابد.
بیشتر موارد سرطان دهانه رحم ناشی از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی ( HPV ) است که با واکسن قابل پیشگیری است. سرطان دهانه رحم به کندی رشد می کند، بنابراین معمولاً قبل از ایجاد مشکلات جدی، زمان برای یافتن و درمان آن وجود دارد. این مساله به لطف غربالگری از طریق آزمایش پاپ اسمیر سالانه افراد کمتری را دچار می کند. افرادی که در بازه سنی ۳۵ تا ۴۴ سال هستند، بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. حدود 20 درصد موارد مربوط به زنان بالای ۶۵ سال است، به ویژه در زنانی که به طور منظم غربالگری را انجام نداده اند.

انواع سرطان دهانه رحم

• سرطان سلول سنگ‌فرشی: (۹۰ درصد موارد)

• آدنوکارسینوما

• کارسینوم مختلط
  ​​​​

​سرطان دهانه رحم

عوامل خطر سرطان دهانه رحم:

بیشتر موارد این بیماری با عفونت HPV مرتبط هستند. انواع مختلف HPV می تواند باعث زگیل پوستی، زگیل تناسلی و سایر اختلالات پوستی شود. برخی دیگر با سرطان های مربوط به ناحیه فرج، واژن، آلت تناسلی ، مقعد ، زبان و لوزه ها مرتبط هستند.
اکثر افرادی که از نظر جنسی فعال هستند در برخی مواقع به HPV آلوده می شوند. بیشتر اوقات خود به خود از بین می رود. اما اگر عفونت از بین نرود، می تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود.
 
عوامل خطر سرطان دهانه رحم

• شروع به رابطه جنسی پیش از ۱۸ سالگی یا یک سال پس از شروع قاعدگی

• داشتن چندین شریک جنسی: این امر قرار گرفتن در معرض HPV را افزایش می دهد

• استفاده از قرص های ضد بارداری (مخصوصاً برای بیش از ۵ سال)

• مصرف سیگار، قلیان و الکل

• ضعف سیستم ایمنی

• داشتن یک بیماری مقاربتی

• عدم واکسیناسیون علیه HPV

• تعداد بارداری سه بار یا بیش تر

• چاقی

غربالگری سرطان دهانه رحم: 

آزمایش های غربالگری سرطان دهانه رحم شامل تست پاپ اسمیر و تست HPV DNA می باشد.

• پاپ اسمیر: این آزمایش بخشی از معاینه منظم لگن زنان است. پزشک شما سلول‌ها را از سطح دهانه رحم شما جمع‌آوری می‌کند و پزشک متخصص پاتولوژی آن‌ها را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. در صورت مشکوک بودن گزارش، پزشک شما مقداری از بافت دهانه رحم را در روشی به نام بیوپسی خارج می کند .

• آزمایش DNA HPV: پزشک سلول های دهانه رحم شما را می گیرد و پزشک متخصص پاتولوژی نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا ببیند آیا نمونه به هر یک از انواع HPV که ممکن است منجر به سرطان دهانه رحم شود آلوده هستند یا خیر. آزمایش DNA ممکن است همزمان با تست پاپ اسمیر یا پس از آن در صورت غیرطبیعی بودن نتایج تست پاپ انجام شود.

علائم سرطان دهانه رحم: 

ممکن است علائم سرطان دهانه رحم را در ابتدا متوجه نشوید . علائم اولیه سرطان دهانه رحم عبارتند از:

• درد هنگام رابطه جنسی
  

• خونریزی غیرمعمول واژینال، مانند بعد از رابطه جنسی، بین قاعدگی، بعد از یائسگی یا بعد از معاینه لگن
  

• ترشحات غیرمعمول واژن که آبکی، خونی و یا بدبو هستند
  

پس از گسترش، سرطان می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:

• درد لگن
  

• مشکل ادرار کردن
  

• پاهای متورم
  

• نارسایی کلیه
  

• درد استخوان
  

• کاهش وزن و بی اشتهایی
  

• خستگی
  

• كمر درد
  

• دل درد

 تشخیص سرطان دهانه رحم:
 
اگر در تست پاپ و یا آزمایشات HPV DNA نشانه هایی از سلول های سرطانی را نشان دهد، پزشک آزمایش های بیشتری را برای تایید سرطان دهانه رحم انجام می دهد. این آزمایش ها عبارتند از:

کولپوسکوپی: کولپوسکوپی مانند معاینه لگن است. اگر آزمایش پاپ اسمیر سلول های غیرعادی پیدا کند، ممکن است پزشک از آن استفاده کند. پزشک دهانه رحم شما را با یک رنگ بی ضرر یا اسید استیک رنگ می کنند تا سلول ها راحت تر دیده شوند. سپس از میکروسکوپی به نام کولپوسکوپ استفاده می کند که دهانه رحم شما را ۸ تا ۱۵ برابر بزرگ می کند تا سلول های غیرعادی را برای بیوپسی جستجو کند. معمولاً می توانید این روش را در مطب متخصص زنان خود انجام دهید. اگر کولپوسکوپی علائم سرطان را نشان داد ممکن است بعداً نیاز به بیوپسی داشته باشید.

بیوپسی: در این روش پزشک شما نمونه بافتی را از دهانه رحم برمی دارد و آن را زیر میکروسکوپ از نظر وجود علائم سرطان بررسی می کند. انواع مختلفی از بیوپسی وجود دارد از جمله بیوپسی پانچ، روش برداشتن الکتروسرجری حلقه (LEEP)، کورتاژ آندوسرویکال و بیوپسی مخروطی.

• بیوپسی پانچ: در این روش نمونه‌ بافتی با استفاده از ابزار دایره‌ای شکل تیزی برداشته می‌شود. این کار در مطب پزشک انجام می شود.

• کورتاژ اندوسرویکال: در این روش با کمک یک ابزار باریک به نام کورت، بافت‌هایی را از کانال دهانه رحم که واژن را به رحم متصل می‌کند، برداشته می شود. این روش زمانی انجام می شود که کولپوسکوپی هیچ سلول سرطانی را نشان ندهد. این روش هم مطب پزشک شما انجام می شود.

• LEEP: در این روش پزشک شما از یک حلقه سیم برق دار برای نمونه برداری از بافت دهانه رحم استفاده می کند. این روش هم در مطب پزشک و هم در اتاق عمل انجام می شود. پزشک شما می تواند در اتاق عمل در حالی که شما تحت بیهوشی هستید یک کانیزاسیون (برداشتن بخشی از دهانه رحم) انجام دهد. آنها ممکن است از LEEP، اسکالپل (کونیزاسیون چاقوی سرد)، یا لیزر استفاده کنند. اینها معمولاً روش‌های سرپایی هستند، بنابراین می‌توانید همان روز به خانه بروید. روش‌های LEEP و چاقوی سرد به پزشک شما این امکان را می دهد تا به بررسی دقیق تر بافت دهانه رحم بپردازد.

تغییرات پیش سرطانی
تغییرات غیر معمول اوّلیه در سلول های سطح دهانه رحم معمولاً ضایعات داخل اپیتلیال سنگفرشی نامیده می شوند. لفظ داخل اپیتلیال به این معنی است که این سلول ها فقط در لایه سطحی هستند. اینها سلولهای پیش سرطانی هستند. ممکن است ماه ها یا سال ها سرطانی نشوند یا به لایه های عمیق تر بافت حمله نکنند.

سرطان مهاجم
اگر بیوپسی سرطان را تایید کند، پزشک آزمایش‌های بیشتری را انجام خواهد داد تا ببیند که آیا بیماری گسترش یافته است یا خیر. آنها عبارتند از:

• رادیوگرافی یا سی تی اسکن قفسه سینه برای بررسی ریه ها

• آزمایش خون برای مشاهده اینکه آیا بیماری به کبد سرایت کرده است یا خیر. ممکن است یک سی تی اسکن برای بررسی دقیق تر استفاده شود.

• پیلوگرام داخل وریدی (نوعی اشعه ایکس) یا سی تی اسکن برای مشاهده دستگاه ادراری. 

• کولپوسکوپی برای مشاهده واژن

• معاینه رکتوم و باریم انما (اشعه ایکس از دستگاه گوارش) برای بررسی رکتوم

• CT، MRI ، یا PET اسکن برای بررسی غدد لنفاوی لگن و متاستاز دوردست

• پزشک شما از این آزمایش‌ها استفاده می‌کند تا سرطان را با توجه به بزرگی ضایعات، عمق آنها و میزان گسترش آن‌ها، مرحله‌بندی کند. سرطان دهانه رحم از مرحله صفر (کمترین شدت) تا مرحله ۴ (بیماری متاستاتیک، شدیدترین) متغیر است.

درمان سرطان دهانه رحم:

​​ضایعات پیش سرطانی چگونه درمان می شوند؟
اگر ضایعه ای با درجه پایین دارید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید، به خصوص اگر پزشک آن ناحیه را در طول بیوپسی خارج کند. در صورت عدم درمان توصیه می شود چکاپ های بعدی را بصورت کاملاً منظم انجام دهید.
همچنین پزشک شما ممکن است از LEEP conization، conization با چاقوی سرد، Cryosurgery، کوتریزاسیون (سوزاندن) یا جراحی لیزری برای از بین بردن ناحیه پیش سرطانی استفاده کند. در کرایوکاتری، یک ابزار فولادی که تا دمای زیر صفر خنک می‌شود، سلول‌های سطح دهانه رحم را منجمد می‌کند. آنها می میرند و می افتند تا با سلول های جدید جایگزین شوند. برای اطمینان از ناپدید شدن تمام سلول‌های پیش سرطانی، به معاینه بعدی و پاپ اسمیر بعد از انجماد نیاز دارید.
همچنین می توانید هیسترکتومی انجام دهید که در آن پزشک رحم شما را برمی دارد. این اقدام از ابتلا به سرطان دهانه رحم جلوگیری می کند. اما چون اندام های تناسلی شما را خارج می کند، نمی توانید بعد از آن باردار شوید.

درمان سرطان دهانه رحم
بسته به پیشرفت سرطان دهانه رحم، درمان های مختلفی برای سرطان دهانه رحم وجود دارد و ممکن است به بیش از یک نوع درمان نیاز داشته باشید. اگر سرطان فقط روی سطح دهانه رحم باشد، پزشک می‌تواند سلول‌های سرطانی را با روش‌هایی مانند LEEP یا چاقوی سرد حذف کند یا از بین ببرد.
اگر سلول های سرطانی از لایه ای به نام غشای پایه عبور کرده باشند که سطح دهانه رحم شما را از لایه های زیرین جدا می کند، احتمالاً به جراحی نیاز خواهید داشت. اگر بیماری به لایه‌های عمقی ‌تر دهانه رحم نفوذ کرده باشد اما به سایر قسمت‌های بدن سرایت نکرده است، ممکن است برای خارج کردن تومور  عمل جراحی لازم باشد. و اگر بیماری به رحم سرایت کند، پزشک احتمالا هیسترکتومی را توصیه می کند.
به طور کلی، جراحی و پرتودرمانی رایج ترین روش های درمانی سرطان پیشرفته دهانه رحم هستند. سایر درمان های سرطان دهانه رحم شامل شیمی درمانی، درمان هدفمند و درمان بیولوژیکی است.

• پرتودرمانی (یا رادیوتراپی) از پرتوهای پر انرژی برای آسیب رساندن به سلول های سرطانی و توقف رشد آنها استفاده می کند. همانند جراحی، پرتوها فقط بر سلول های سرطانی در ناحیه تحت درمان تأثیر می گذارد. پرتودرمانی ممکن است بصورت خارجی، داخلی یا هر دو باشد. تشعشع در پرتودرمانی خارجی از یک دستگاه بزرگ خارج می شود که پرتو را به سمت لگن فرد بیمار هدف قرار می دهد. پرتودرمانی ناحیه لگن معمولاً ۵ روز در هفته به مدت ۵-۶ هفته انجام میشوپد. درمان در هر جلسه فقط چند دقیقه طول می کشد. در نهایت، ممکن است دوز اضافی تشعشع به نام "دز تقویتی" داشته باشید. تشعشع در پرتودرمانی داخلی (براکی تراپی) از یک کپسول حاوی مواد رادیواکتیو می آید که پزشک آن را در دهانه رحم در نزدیکی توده سرطانی قرار می دهد. این اقدام پرتوهای کشنده سرطان را به تومور نزدیک می کند و در عین حال بیشتر بافت سالم اطراف آن را حفظ می کند.

• شیمی درمانی از داروهای قوی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. پزشکان اغلب از آن برای سرطان دهانه رحم که به صورت موضعی پیشرفته است یا به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است استفاده می کنند. شیمی درمانی در چرخه های درمان فشرده و به دنبال دوره های بهبودی انجام می شود. اکثر مردم آن را به صورت سرپایی (در کلینیک سرپایی در بیمارستان و یا مطب دکتر) دریافت می کنند.

• درمان هدفمند از داروهای مختلفی برای حمله به پروتئین‌های سلول‌های سرطان دهانه رحم برای کشتن این سلول‌ها یا کاهش رشد آنها استفاده می‌کند.

• درمان بیولوژیکی یا ایمونوتراپی سیستم ایمنی را علیه سلول های سرطانی فعال می کند تا بتواند سلول های سرطانی را بهتر از بین ببرد. اگر شیمی درمانی مؤثر نباشد یا سرطان گسترش یافته باشد، پزشکان از آن استفاده می کنند.

منبع : وبسایت WebMD