مرکز جامع سرطان​​​​​​​

پزشکی هسته ای چیست؟ 

پزشکی هسته ای یک حوزه تخصصی از تصویربرداری است که از مقادیر بسیار کمی از مواد رادیواکتیو یا رادیوداروها برای بررسی عملکرد و ساختار اندام استفاده می کند. تصویربرداری پزشکی هسته ای ترکیبی از رشته های مختلف است. اینها شامل شیمی، فیزیک، ریاضیات، فناوری کامپیوتر و پزشکی است. این شاخه اغلب برای کمک به تشخیص و درمان ناهنجاری ها در مراحل اولیه پیشرفت یک بیماری مانند سرطان تیروئید استفاده می شود.
 
از آنجایی که اشعه ایکس از بافت نرم مانند روده ها، ماهیچه ها و رگ های خونی عبور می کند، مشاهده این بافت ها در اشعه ایکس استاندارد دشوار است، مگر اینکه از ماده حاجب استفاده شود. این کاراجازه می دهد تا بافت با وضوح بیشتری دیده شود. تصویربرداری هسته ای امکان تجسم ساختار اندام و بافت و همچنین عملکرد را فراهم می کند. میزان جذب یک رادیودارو توسط یک اندام یا بافت خاص ممکن است نشان دهنده سطح عملکرد اندام یا بافت مورد مطالعه میباشد. بنابراین، اشعه ایکس تشخیصی در درجه اول برای مطالعه آناتومی استفاده می شود. در حالیکه تصویربرداری هسته ای برای مطالعه عملکرد اندام ها و بافت ها استفاده می شود.
 
مقدار کمی از یک ماده رادیواکتیو در هنگام انجام اسکن هسته ای برای کمک به تست استفاده می شود. ماده رادیواکتیو که رادیونوکلئید (رادیودارو یا ردیاب رادیواکتیو) نامیده می شود، توسط بافت های بدن جذب می شود. انواع مختلفی از رادیونوکلئیدها موجود است. اینها شامل اشکالی از عناصر تکنسیوم، تالیم، گالیم، ید و فلوئوراست. نوع رادیونوکلئید مورد استفاده به نوع مطالعه و قسمتی از بدن است که مورد مطالعه قرار میگیرد
پس از اینکه رادیونوکلئید داده شد و در بافت بدن مورد مطالعه جمع گردید، اشعه ساطع می گردد. این تشعشع توسط یک آشکارساز تشعشع تشخیص داده می شود. رایج ترین نوع آشکارساز دوربین گاما است. هنگامی که دوربین گاما تشعشع را تشخیص می دهد، سیگنال های دیجیتال توسط کامپیوتر تولید و ذخیره می شوند.
 
با اندازه‌گیری رفتار رادیونوکلئید در بدن در طول اسکن هسته‌ای، متخصص پزشکی هسته ای می‌تواند شرایط مختلف مانند تومورها، عفونت‌ها، هماتوم‌ها، بزرگ شدن اندام‌ها یا کیست‌ها را ارزیابی و تشخیص دهد. همچنین ممکن است از اسکن هسته ای برای ارزیابی عملکرد اندام ها و گردش خون استفاده شود.
 
مناطقی که رادیونوکلئید در آن‌ها به مقدار بیشتری جمع می‌شود «نقاط داغ» نامیده می‌شوند. نواحی که رادیونوکلئید را جذب نمی کنند و در تصویر اسکن کمتر روشن به نظر می رسند به عنوان "نقاط سرد" نامیده می شوند.
 
در تصویربرداری پلانار، دوربین گاما ثابت می ماند. تصاویر به دست آمده دو بعدی (2 بعدی) هستند. توموگرافی کامپیوتری با انتشار تک فوتون یا SPECT، "برش های" محوری از اندام مورد نظر را تولید می کند زیرا دوربین گاما به دور بیمار می چرخد. این برش ها مشابه تصاویری هستند که توسط سی تی اسکن انجام می شود. در موارد خاص، مانند اسکن PET، تصاویر سه بعدی (3 بعدی) را می توان با استفاده از داده های بیمار بدست آورد.
در سال های اخیر و با معرفی دستگاه های SPECT/CT , PET/CT که در آنها یک دستگاه CT scan به دستگاه های SPECT و  PET اضافه گردیده است هم با استفاده از اطلاعات CT امکان اصلاح خطای ناشی از اثر بافت های بدن بر پرتو های خروجی از بدن فراهم میگردد هم امکان تشخیص دقیق محل ضایعه فراهم می شود
 
اسکن ها  برای تشخیص بسیاری از بیماری ها و بیماری ها استفاده می شود. برخی از آزمایشات رایج تر شامل موارد زیر است:
 
• اسکن کلیه. برای بررسی کلیه ها و یافتن هر گونه ناهنجاری استفاده می شوند. اینها شامل عملکرد غیر طبیعی یا انسداد جریان خون کلیوی یا یررسی اثر عفونت بر کلیه ها است.
• اسکن تیروئید. برای ارزیابی عملکرد تیروئید یا ارزیابی بهتر گره یا توده تیروئید استفاده می شوند.
• اسکن استخوان. برای ارزیابی هرگونه تغییر دژنراتیو و/یا آرتروز در مفاصل، یافتن بیماری‌ها و تومورهای استخوانی و/یا تعیین علت درد یا التهاب استخوان استفاده می‌شوند.
• اسکن گالیوم. برای تشخیص بیماری های عفونی و/یا التهابی فعال، تومورها و آبسه ها استفاده می شوند.
• اسکن قلب. برای شناسایی جریان خون غیرطبیعی به قلب، تعیین میزان آسیب عضله قلب پس از حمله قلبی، و/یا اندازه‌گیری عملکرد قلب استفاده می‌شوند.
     
• اسکن مغز. برای بررسی مشکلات درون مغز و/یا در گردش خون به مغز استفاده می شوند.
• اسکن پستان. اینها اغلب همراه با ماموگرافی برای تعیین محل بافت سرطانی در پستان استفاده می شوند.
   
اسکن پزشکی هسته ای چگونه انجام می شود؟
همانطور که در بالا گفته شد، اسکن پزشکی هسته ای ممکن است بر روی بسیاری از اندام ها و بافت های بدن انجام شود. هر نوع اسکن از فناوری، رادیونوکلئیدها و روش های خاصی استفاده می کند.
 
اسکن پزشکی هسته ای شامل 3 مرحله است: تجویز ردیاب (رادیونوکلئید)، گرفتن تصاویر و تفسیر تصویر. مدت زمان بین تجویز ردیاب و گرفتن تصاویر ممکن است از چند لحظه تا چند روز متغیر باشد. زمان بستگی به بافت بدن مورد بررسی و ردیاب مورد استفاده دارد. برخی از اسکن‌ها در عرض چند دقیقه تکمیل می‌شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نیاز داشته باشند که بیمار چند بار در طول چند روز بازگردد.

 مراجعین محترم یک نامه و یک بروشور حاوی تمام اطلاعات و آمادگی های لازم برای قرار ملاقات خود دریافت خواهند کرد. همچنین در هنگام حضور در این روش به طور کامل برای ایشان توضیح داده خواهد شد. اگر سؤالی پیش آمد،بیماران محترم می توانند با بخش پزشکی هسته ای تماس بگیرند. ما خوشحالیم که اطلاعات بیشتری را ارائه دهیم. 
 
در مرکز جامع سرطان برای امنیت مراجعین محترم دوزهای پرتو در کمترین میزان ممکن نگه داشته می شوند. مزایای انجام اسکن بیشتر از خطرات احتمالی است زیرا ایمنی شما اولویت ما است.
 
بخش پزشکی هسته ای در طبقه منفی یک قرار دارد. این بخش که برای ارائه طیف کاملی از معاینات پزشکی هسته‌ای مجهز است، دارای یک دستگاه PET/CT 5 رینگ تمام دیجیتال و یک دستگاه SPECT/CT می باشد. وجود دستگاه سیکلوترون در محل بیمارستان باعث میشود امکان خدمات رسانی به بیماران PET/CT در اکثر زمان ها مهیا باشد

مشخصات بخش‌:
بخش تشخیصی پزشکی هسته ای در بال شمالی و گوشه شمال شرقی بیمارستان در طبقه منفی یک در مجاورت بخش های تصویربرداری و پرتودرمانی قرار دارد. این بخش مجهّز به بروزترین دستگاه‌های پزشکی هسته ای دنیا است که قادر به ارائه خدمات متنوع پزشکی هسته ای می‌باشد. بخش تشخیصی بیمارستان دارای یک دستگاه PET/CT و یک دستگاه SPECT/CT می باشد. کلیه خدمات تشخیصی پزشکی هسته ای در این بخش ارائه می گردد.

بخش درمان پزشکی هسته ای، در طبقه پنجم ساختمان شمالی، دارای مساحت تقریبی 580 متر مربع می باشد. این بخش دارای 6 اتاق درمان برای انواع درمان های پزشکی هسته ای که عمدتاً شامل درمان سرطان های تیروئید با ید 131، درمان سرطان پروستات متاستاتیک با 177Lu-PSMA، درمان سرطان نورواندوکرین با 177Lu-DOTATATE  و درمان دردهای استخوانی با 153Sm-EDTMP می باشد. اتاقهای درمان دارای پنجره های تمام قد می باشند و بیماران می توانند از منظره کوه های شمال تهران بهره ببرند.

مشخصات دستگاه ها:

دستگاه PET/CT موجود در بیمارستان از نوع Discovery MI می باشد که بخش PET آن  دارای 5 رینگ و فول دیجیتال می باشد. وجود 5 رینگ تصویربرداری باعث میشود ضمن حفظ کیفیت تصویر زمان کمتری بیمار داخل دستگاه باشد و احتمال مشکلات ناشی از حرکت بیمار حین تصویربرداری به حداقل برسد. ضمنا دیجیتال بودن  دستگاه باعث میشود تا قدرت تشخیصی بالاتر رفته و ضایعات بهتر قابل تشیص گردند. قسمت CT اسکن آن با وجود تیوب 128 اسلایس امکان تصویربرداری با کیفیت بالا در زمان کم و با میزان اشعه کم را میسر می کند. با تمام این تفاصیل این دستگاه که تنها دستگاه 5 رینگ و دیجیتال ایران می باشد میتواند تصاویر با کیفیت بالا با اعمال رادیاسیون کم و با زمان حداقل از بیماران تهیه نماید
 
دستگاه SPECT/CT بیمارستان از نوع discovery NM/CT 870 Dr می باشد که تنها مدل از این دستگاه در کشور بوده و با دارا بودن نرم افزار های اختصاصی برای قلب، مغز، پارکینسون، ریه و کلیه یکی از کاملترین دستگاه های موجود در کشور می باشد و می تواند به بررسی طیف وسیعی از بیماران بپردازد.

گروه پزشکی هسته ای مرکز جامع سرطان:   

مدیر بخش: 
​​​​​​​
دکتر فرشاد امامی دانش آموخته دانشگاه علوم پزشکی تهران که با رتیه 3 در سال 70 وارد این رشته گردید. در سال 1378 دوران عمومی خود را به انتها رسانید و در سال 1380 وارد رشته پزشکی هسته ای گردید. در سال 1383 رتبه دوم کشوری بورد پزشکی هسته ای را بدست آمورد. از سال 1383 تا 1386 در شهر گرگان بیمارستان 5 آذر دوران طرح را گذرانیده و پس از آن در بیمارستان رضوی مشهد مشغول به فعالیت بوده است. دوره های PET/CT را در بیمارستان AKH (دانشگاه وین-اتریش)، دانشکده طب هانوفر آلمان و بیمارستان Keck دانشگاه university of southern California (USC) امریکا گذارنده است. وی مسئولیت بخش پزشکی هسته ای بیمارستان رضوی را از سال 1386 لغایت 1398بر عهده داشته است و مدیریت بیمارستان رضوی را در سال 1394 لغایت 1395 عهده دار بوده است. 

گروه پزشکی هسته ای در مرکز جامع سرطان متشکل از انواع متخصّصان مراقبت های بهداشتی آموزش دیده است، مشتمل بر تکنسین های پزشکی هسته ای، رادیوگرافی ها، پرستاران، فیزیکدانان، مشاوران، دستیاران مراقبت های بهداشتی و کارکنان اداری می شود. 

پزشکی هسته ای در
​​​​​​​ مرکز جامع سرطان